1) Verkenning van het thema aan de hand van enkele boeken

• Kunst en geloof in metabletisch perspectief

J.H. van den BERG, Metabletica van de materie, Nijkerk: Callenbach, 1968: de opkomst van de neo-stijlen in de kerkbouw ca. 1740 wijzen op de teloorgang van een autentieke spiritualiteit; ca. 1900 dient zich een nieuwe stijl (zgn. fabriekshalstijl) aan, en zeker is er een opvallende vernieuwing ca. 1950 (kapel van Ronchamps van Le Corbusier), maar deze vernieuwing is getekend door dubbelzinnigheid (verval of heropstanding?). Vgl. Jan Hendrik van den BERG, Metabletica van God: de drie voornaamste veranderingen, Kapellen: Pelckmans, cop. 1995: Ronchamps is een unicum gebleven; de geestesgesteldheid van de periode 1740-1900 blijft dominant; een nieuwe kerkbouwstijl zou de aankondiging van een nieuwe spiritualiteit zijn.

• Kunst in functie van devotie en museale kunst

Hans BELTING, Bild und Kult: eine Geschichte des Bildes vor dem Zeitalter der Kunst, München: Beck, 1990: in de Middeleeuwen kende de kunst eigenlijk geen zelfstandigheid; kunst had in het algemeen een religieuze functie; vanaf Renaissance ontvoogding van de kunst in opeenvolgende fasen.

• De beeldtaal van de christelijke kunst vóór en na de Verlichting

Jan van LAARHOVEN, De beeldtaal van de christelijke kunst: geschiedenis van de iconografie, Nijmegen: SUN, cop. 1992: sinds de 18de eeuw brengt de kunst ook wanneer ze religieuze thema's verwerkt, meestal toch geen religieuze boodschap meer; bv. een afbeelding van Jezus aan het kruis is geen uitbeelding meer van de verlossing, maar de uitbeelding van het menselijk lijden, dikwijls met een connotatie van een aanklacht of een morele oproep (vgl. Jacques de Visscher e.a. in Kunst en religie: sporen van reële aanwezigheid, Baarn: Ambo, cop. 1991: tendens tot moraliseren in de hedendaagse kunst); uitzondering is bv. iconografie van de kathedraal van Coventry.

2) Kerk en kunst in cultuurhistorisch perspectief

In de 18de eeuw gaan Kerk en kunst uit elkaar; de kunst ziet het niet meer als haar taak de christelijke boodschap te verkondigen; in recente tijden (sinds ca. 1950) pogingen om de band kunst - religie (en zelfs uitgesproken christelijke religie) te herstellen.